این روزها با وجود پیشرفت روز افزون علم، سطح رفاه زندگی جوامع نیز به صورت چشمگیری افزایش یافته است؛ به همین دلیل نیز رو به رشدترین صنایع، صنایع تولید محصولات آرایشی و مراقبتی هستند. شاید در نگاه اول خرید و استفاده از این محصولات، تنها کاری تجملی و مفرح به نظر بیاید؛ اما بهتر است بدانید که با توجه به تغییرات آب و هوا و وجود انواع آلودگیهای زیست محیطی، خرید و استفاده از محصولات مراقبتی پوست، نه تنها کاری لوکس نیست؛ بلکه بسیار ضروری است. از ضروریترین کالاهای مراقبت از پوست، میتوان به ضد آفتاب اشاره کرد. استفاده از ضد آفتاب در تمام طول روز و تمام طول سال، به اندازه استفاده از محصولات آبرسان برای پوستهای خشک اهمیت دارد. حتی میتوان گفت که در بسیاری از موارد، اهمیت استفاده از ضد آفتاب نسبت به هر محصول دیگری بیشتر است. اگر تا به حال به بستهبندی ضد آفتابها دقت کرده باشید، باید کلمه SPF را دیده باشید. حتی ممکن است هنگام خرید، فروشنده از شما SPF مورد نظرتان را برای ضد آفتاب بپرسد. از آن جایی که این کلمه را میتوانید روی هر ضد آفتاب یا حتی محصولات دیگری مانند برخی کرمپودرها نیز ببینید، پرسیدن این که اصلا SPF ضد آفتاب چیست عجیب نخواهد بود. با رادیومدا همراه باشید تا بیشتر درباره SPF مناسب برای ضد آفتاب بدانید و سپس به سراغ خرید ضد آفتاب بروید.
SPF خلاصه شده عبارت Sun Protection Factor و به معنای فاکتور محافظت از خورشید است. کمیت (عدد) جلوی این اصطلاح، نشاندهنده میزان قدرت محافظت محصولات ضد آفتاب، در برابر نور خورشید است و عدد بیشتر نیز به معنای قدرت بیشتر این محصولات است. به طور کلی این اعداد نشان میدهند که فرد تا چه میزان میتواند در زیر نور خورشید باقی بماند تا زمانی که پوست آن دچار آفتابسوختگی و قرمزی بشود. در واقع SPF ضد آفتاب میتواند این زمان را تا حدودی برای شما محاسبه کند. برای محاسبه SPF در آزمایشگاهها، افراد را به دو گروه مصرفکننده ضد آفتاب و بدون ضد آفتاب تقسیم میکنند. این افراد باید در معرض آفتاب ظهر قرار بگیرند. مدت زمانی را که هر دو گروه، دچار آفتابسوختگی و قرمزی پوست شدند را اندازهگیری میکنند. برای به دست آوردن عدد SPF ضد آفتابها، با استفاده از فرمولی، مدت زمان صرف شده برای آفتابسوختگی در افراد با ضد آفتاب را تقسیم بر مدت زمان صرف شده برای آفتابسوختگی در افراد بدون ضد آفتاب میکنند. عدد به دست آمده کمیت SPF است. برای مثال، اگر افراد بدون ضد آفتاب پس از گذشت ۱۰ دقیقه دچار آفتابسوختگی شدند، افرادی که از ضد آفتاب با SPF 15 در زیر آفتاب قرار گرفتهاند، پس از گذشت ۱۵۰ دقیقه دچار آفتابسوختگی خواهند شد. این به آن معنا است که ضد آفتاب با SPF 15 میتواند این زمان را ۱۵ برابر افزایش دهد.
شاید فکر کنید که با خرید و استفاده از یک ضد آفتاب ساده و با SPF مناسب (یا حتی بسیار زیاد) مشکلات بین پوست شما و آفتاب حل خواهد شد؛ اما این تصوری غلط است. بهتر است پیش از دانستن مفهوم این که SPF ضد آفتاب چیست با عاملی که سعی در مبارزه با آن داریم (آفتاب و اشعههای آن) بیشتر آشنا شویم. نور خورشد، به طور کلی اشعههای مختلفی را در خود جای میدهد؛ اما در این بین، اشعههای ماوراء بنفش (UV) آن، بیش از همه برای ما دردساز میشوند. خود این اشعه ماوراء بنفش نیز در یک تقسیمبندی، به دو نوع ماوراء بنفش B (یا UVB) و ماوراء بنفش A (یا UVA) تقسیم میشود. اشعه UVB، میتواند موجب قرمزی و آفتابسوختگی شود؛ در حالی که اشعه UVA، میتواند با نفوذ به پوست، موجب آسیب و چروک شدن پوست شود. ذکر این نکته نیز بسیار مهم است که هر دو اشعه میتوانند احتمال ابتلا به سرطان پوست را بالا ببرند. در این بین SPF ضد آفتاب دقیقا در برابر کدام یک از این اشعهها از پوست ما محافظت میکند؟ پاسخ اشعه UVB است. برای محافظت از پوست خود در برابر هر دو نوع اشعه، نیازی نیست تا چندین محصول یک هدفی را خریداری کنید؛ تنها کافی است تا علاوه بر دقت به عدد SPF ضد آفتاب، به وجود عبارتی مانند ضد آفتاب طیف گسترده یا برچسب Broad Spectrum نیز توجه کنید. در این نوع ضد آفتابها، به همان میزانی که اشعه UVB دفع میشود، اشعه UVA نیز دفع میشود.
اگر به بستهبندیهای ضد آفتابها دقت کرده باشید، حتما متوجه اعداد متفاوتی شدهاید. در این قسمت میتوانید با مفهوم این اعداد بیشتر آشنا شوید.
حال بهتر است این مفاهیم را کمی جزئیتر و دقیقتر بررسی کنیم.
همان طور که میبینید افزایش عدد SPF نمیتواند عدد درصد را نیز به صورت چشمگیری افزایش دهد.
حال که با این مفهوم بهتر آشنا شدید، ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که میزان مناسب SPF ضد آفتاب چیست ؟ بهتر است این را بدانید که شرکتهای سازنده ضد آفتابها برای بالا بردن عدد SPF محصولاتشان، ابتدا باید میزان چربی آنها را بالا ببرند تا بتوانند میزان مواد شیمیایی بالا برنده SPF را افزایش دهند. بنابراین، هر ضد آفتابی که عدد SPF آن بالاتر بود، به معنای گزینه بهتر نخواهد بود. بهترین کرم ضد آفتاب برای استفاده روزانه، ضد آفتاب با SPF 30 است. مقادیر بالاتر SPF (برای مثال ۵۰ و بالاتر) بیشتر برای افرادی با بیماریهای پوستی خاص (مانند سرطان) مناسب است و با تجویز پزشک خریداری میشوند.